Ouderschap en gezin

Binnen het domein ouderschap en gezin onderzoeken we hoe ouders als primaire socialisatiefiguren de ontwikkeling van kinderen, adolescenten en jongvolwassenen kunnen stimuleren of belemmeren. Zo kunnen ouders via hun opvoedingspraktijken een rol spelen in zowel de cognitieve, sociale als emotionele ontwikkeling van hun kinderen. Ons onderzoek vertrekt steeds vanuit een transactioneel perspectief, waarbij ouder-kindinteracties worden beschouwd als wederkerige processen. Zo geven kinderen actief betekenis aan ouderlijk gedrag en reageren ze erop, wat op zijn beurt ouders in hun opvoedingsgedrag kan beïnvloeden. Om ouder-kindinteracties te onderzoeken, hanteren we uiteenlopende onderzoeksmethoden, gaande van dagboekstudies tot grootschalige, longitudinale studies. Daarnaast besteden we ook aandacht aan bredere ouderschapsthema’s, zoals ouderlijk welzijn en de ontwikkeling van een ouderlijke identiteit.

Kernbevindingen

  • Het promoten van zelfstandigheid is niet hetzelfde als het promoten van vrijwillig functioneren. Er bestaan heel wat misvattingen over de invulling van het concept autonomie in een opvoedingscontext. Je kind verplichten tot zelfstandigheid wordt meestal niet als autonomie-ondersteunend ervaren, maar wel als controlerend.
  • Bestaat er een opvoedingsstijl die de ontwikkeling van alle kinderen stimuleert? De Zelf-Determinatie Theorie wil het kind niet met het badwater weggooien, en neemt de positie van ‘universalisme zonder uniformiteit’ aan. Het is onwaarschijnlijk dat sommige kinderen floreren in een controlerende opvoedingscontext. Tegelijkertijd is er wel ruimte voor interindividuele verschillen, zoals copingmechanismen of persoonlijkheidskenmerken, die de negatieve effecten van een controlerende opvoeding kunnen verzachten, zonder ze echter volledig te kunnen omkeren.

Kernpublicaties

Soenens, B., & Vansteenkiste, M. (2010). A theoretical upgrade of the concept of parental psychological control: Proposing new insights on the basis of self-determination theory. Developmental Review, 30(1), 74-99.

Soenens, B., Vansteenkiste, M., & Van Petegem, S. (2015). Let us not throw out the baby with the bathwater: Applying the principle of universalism without uniformity to autonomy‐supportive and controlling parenting. Child Development Perspectives, 9(1), 44-49.

Flamant, N., Haerens, L., Mabbe, E., Vansteenkiste, M., & Soenens, B. (2020). How do adolescents deal with intrusive parenting? The role of coping with psychologically controlling parenting in internalizing and externalizing problems. Journal of Adolescence, 84, 200-212.

Mabbe, E., Soenens, B., Vansteenkiste, M., Van der Kaap-Deeder, J., & Mouratidis, A. (2018). Day-to-day variation in autonomy-supportive and psychologically controlling parenting: The role of parents’ daily experiences of need satisfaction and need frustration. Parenting, 18(2), 86-109.