Cross-cultureel

Binnen het domein Cross-Cultureel onderzoeken we hoe fundamentele psychologische processen, zoals psychologische basisnoden en motivatie, zich uiten in verschillende culturen en maatschappelijke contexten. Vanuit de Zelf-Determinatie Theorie (ZDT) gaan we na of de basispsychologische noden universeel zijn, en hoe culturele waarden zoals individualisme, collectivisme of hiërarchie de manier beïnvloeden waarop mensen deze noden ervaren en vervullen. Ons onderzoek combineert grootschalige surveydata met een focus op opvoeding, werk, onderwijs en geestelijke gezondheid. Daarbij wordt systematisch onderzocht hoe autonomie-ondersteuning en psychologische noodvervulling bijdragen aan welzijn, niet enkel in westerse, maar ook in oosterse en zuidelijke contexten.

Kernbevindingen

  • Psychologische basisbehoeften zijn universeel. Studies in tientallen landen tonen aan dat autonomie, competentie en verbondenheid essentieel blijven voor welzijn, ongeacht culturele achtergrond.

  • Culturele waarden kleuren de expressie van autonomie. In collectivistische samenlevingen krijgt autonomie vaak een meer relationele of contextuele invulling, zonder aan belang in te boeten.

  • Individualistische waarden verhogen burn-outrisico’s. Ouderlijke burn-out komt vaker voor in landen met een sterke nadruk op persoonlijke prestatie en zelfredzaamheid.

  • Autonomie-ondersteunende opvoeding werkt wereldwijd. Ouders die luisteren, uitleg geven en keuze bieden, bevorderen de psychologische groei van hun kinderen in diverse culturen.

  • Motivatie overbrugt culturele verschillen. Zowel in onderwijs, werk als gezondheid voorspelt autonome motivatie duurzame inzet en psychisch welzijn, onafhankelijk van nationaliteit.

Kernpublicaties

Roskam, I., Aguiar, J., Akgun, E., Arena, A. F., Arikan, G., Aunola, K., ... & Mikolajczak, M. (2024). Three reasons why parental burnout is more prevalent in individualistic countries: a mediation study in 36 countries. Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 59(4), 681-694.

Chen, B., Vansteenkiste, M., Beyers, W., Boone, L., Deci, E. L., Van der Kaap-Deeder, J., ... & Verstuyf, J. (2015). Basic psychological need satisfaction, need frustration, and need strength across four cultures. Motivation and emotion, 39(2), 216-236.

Beyers, W., Soenens, B., & Vansteenkiste, M. (2025). Autonomy in adolescence: a conceptual, developmental and cross-cultural perspective. European Journal of Developmental Psychology, 22(2), 121-141.