Neuropsychologisch en biologisch

Binnen het domein Neuropsychologisch en Biologisch onderzoeken we hoe fundamentele psychologische processen, zoals motivatie, emotieregulatie en noodvervulling, samenhangen met biologische en cognitieve mechanismen die menselijk gedrag aansturen. Zo integreren we inzichten uit de ontwikkelingspsychologie, cognitieve neurowetenschappen en biologie om beter te begrijpen hoe het brein en het lichaam reageren op behoeftevervulling of -frustratie. We bestuderen onder meer autismespectrumstoornissen, slaap, stressreacties, ouderlijke controle en competentieherstel bij kinderen, jongeren en volwassenen. Deze multidisciplinaire benadering combineert gedragsobservatie, experimentele studies, fysiologische metingen en vragenlijsten om de brug te slaan tussen biologische kwetsbaarheid en psychologische groei.

Kernbevindingen

  • Psychologische noodvervulling werkt beschermend tot op biologisch niveau. Mensen die zich autonoom, competent en verbonden voelen, vertonen minder stressgerelateerde fysiologische activatie en meer herstel.

  • Motivatie en hersenprocessen zijn nauw verweven. Cognitieve taken tonen dat noodfrustratie leidt tot aandachtbias en verminderde prestatie, terwijl autonomie het concentratievermogen versterkt.

  • Ouderlijke controle beïnvloedt stressregulatie. Studies tonen epigenetische veranderingen in stressgerelateerde genen bij jongeren die langdurig psychologische controle ervaren.

  • Kinderen met ontwikkelingsstoornissen zoals ASS hebben veerkrachtige ouders nodig. Ouderlijke noodvervulling en mindful ouderschap vormen buffers tegen stress en burn-out, zeker in tijden van verhoogde zorglast.

  • Slaap en vitaliteit weerspiegelen noodprocessen. Verstoringen in rust, vermoeidheid of energie blijken sterk samen te hangen met frustratie van basispsychologische noden.

Kernpublicaties

de Maat, D. A., Van der Hallen, R., de Nijs, P. F., Visser, K., Bastiaansen, D., Truijens, F. L., ... & Dekker, L. P. (2025). Children with autism spectrum disorder in times of COVID-19: examining emotional and behavioral problems, parental well-being, and resilience. Journal of Autism and Developmental Disorders, 55(2), 752-763.

Chubar, V., Luyten, P., Goossens, L., Bekaert, B., Bleys, D., Soenens, B., & Claes, S. (2020). The link between parental psychological control, depressive symptoms and epigenetic changes in the glucocorticoid receptor gene (NR3C1). Physiology & Behavior, 227, 113170.

Waterschoot, J., Van der Kaap-Deeder, J., & Vansteenkiste, M. (2020). The role of competence-related attentional bias and resilience in restoring thwarted feelings of competence. Motivation and Emotion, 44(1), 82-98.